Chuyển Sahara từ rừng rậm thành sa mạc. Sự mất mát lượng hơi ẩm khổng lồ từ biển cộng với sự suy giảm về độ che phủ thực vật đã biến Sahara từ một ốc đảo xanh mướt thành một sa mạc nóng cháy, là khu vực sa mạc lớn nhất trên toàn thế giới.
Sự thay đổi khi Sahara từ rừng rậm thành sa mạc
Cách đây hàng triệu năm, Sahara từng là một hòn đảo phủ đầy bởi cây cối và đồng cỏ. Nhưng hiện tại, nó đã trở thành một sa mạc lớn với diện tích tương tự cả nước Mỹ. Trong khoảng thời gian kéo dài từ thế Cổ Tân đến thế Thủy Tân, tức là từ cách đây 34 – 66 triệu năm, khu vực phía nam và trung tâm của Sahara trải qua một khí hậu nóng và ẩm ướt nhờ vào mưa xích đạo.
Quá trình phong hóa hóa học đã diễn ra dưới lớp đất phủ bởi rừng cây và thực vật giàu chất hữu cơ. Các tảng đá xuất hiện ở gần mặt đất đã trải qua quá trình phong hóa sâu tới khoảng 50 m.
Trong thời kỳ Trung Tân sau đó, trong khoảng thời gian từ 5,3 – 23 triệu năm trước đây, khu vực này đã trải qua quá trình nâng lên cũng như khô hanh vì tác động của khí hậu. Sự khô hanh này còn được gia tăng thêm bởi hai yếu tố quan trọng.
Một trong số đó là việc biển Tethys thu hẹp vào cuối thời kỳ Trung Tân, khi lục địa Phi chuyển động về phía bắc, hướng tới lục địa Á – Âu. Biển Địa Trung Hải là dấu vết cuối cùng của một mảng biển mênh mông từng tồn tại ở đây.
Kết quả là miền Bắc châu Phi đã mất đi nguồn cung cấp độ ẩm dồi dào đến từ biển Tethys. Yếu tố thứ hai quan trọng là sự xuất hiện của hiện tượng hạ nhiệt toàn cầu cách đây 6 – 8 triệu năm, góp phần lan rộng hệ sinh thái cây cỏ và động vật hiện đại như chúng ta thấy ngày nay.
Sự thay đổi địa hình trên khắp vùng Sahara trong thời kỳ Trung Tân, cùng với sự khô hạn và giảm mật độ thực vật, đã góp phần vào thời kỳ xói mòn quyết liệt của lớp vỏ Trái Đất. Các tảng đá cuội lớn hiện nay bị nghiêng nghiêng trên các viên đá nhỏ hơn, là những dấu vết của quá trình này. Việc nâng cao vùng Sahara đã tạo ra các luồng chảy xói mòn. Các dòng sông từ vùng cao tràn xuống đã đặt lớp cát và đất sét khắp vùng Sahara.
Khả năng Sahara trở thành sa mạc có thể đã bắt đầu từ thời kỳ này. Tuy nhiên, Sahara không phải lúc nào cũng khô cằn như hiện tại trong thời kỳ Trung Tân.
Có những giai đoạn kéo dài khi khí hậu ẩm ướt hơn, tạo điều kiện cho thực vật kiểu Địa Trung Hải dần di chuyển về phía Nam, đến khu vực trung tâm và Nam Sahara, còn cây cối từ khu vực nhiệt đới ẩm thì dần dần di chuyển về phía Bắc.
Trong khoảng thời gian từ cách đây khoảng 5,33 – 5,96 triệu năm, đã diễn ra một loạt các sự kiện đặc biệt tại khu vực Trung Tân thế giới. Trong thời gian này, biển Địa Trung Hải đã trải qua nhiều lần quá trình bị ngăn cách với Đại Tây Dương, dẫn đến việc khô cạn kéo dài trong vài thế kỷ mỗi lần, biến nó thành một sa mạc muối.
Có những nhà địa chất học cho rằng việc biển Địa Trung Hải lặp đi lặp lại quá trình khô cạn có thể xuất phát từ sự tác động của chuyển động kiến tạo, trong khi các nhà nghiên cứu khác lại đặt câu hỏi về nguyên nhân là do sự biến đổi mực nước biển.
Bất kể nguyên nhân cuối cùng là gì, việc khô cạn của biển Địa Trung Hải đã dẫn đến việc miền bắc châu Phi liên tục mất mát nguồn hơi ẩm quan trọng. Và kết quả của việc này chính là sự hình thành từ từ của vùng đất rộng lớn, khô cằn, biến nó trở thành sa mạc Sahara ngày nay.
BÁO CHÍNH THỐNG – BÁO TỔNG HỢP TIN TỨC MỚI NHẤT.
