Báo Chính Thống – Quảng Nam – Sau khi con trai của bà Hồ Thị Nhương, Hồ Văn Hát, 29 tuổi, ngộ độc sau khi ăn món cá chép muối chua do gia đình tự làm, bà đã vội dồn hết tài sản và vay thêm tiền để có được 40 triệu đồng để tổ chức hủ tục đâm trâu, mặc dù bà biết rằng món nợ này sẽ kéo dài suốt nhiều thế hệ.
Thông tin về việc con trai Bà Nhương mắc bệnh vì hủ tục đâm trâu
Bà Nhương, 55 tuổi, trú tại thôn 2, xã Phước Đức, huyện Phước Sơn, đã đến tìm thầy cúng vào đầu tháng 3 để cầu nguyện cho sự khỏe mạnh của con trai. Sau khi điều trị một ngày tại Trung tâm Y tế huyện Phước Sơn, Hát tự về nhà, tuy nhiên, bệnh trở nặng hơn và anh phải được cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa khu vực miền núi phía Bắc Quảng Nam.
Sau khi con trai của bà Hồ Thị Nhương bị ngộ độc cá chép muối chua, bà đã đến thầy cúng tìm kiếm sự giúp đỡ. Thầy cúng cho biết rằng con trai bà bị bệnh do gia đình chưa tổ chức đám trâu để cúng người chết. Bà Hồ Thị Nhương quyết định sẽ tổ chức đám trâu để cầu nguyện cho sức khỏe của con trai mình.
Vào ngày 6/3, trong khi con trai bà đang được cấp cứu, bà Nhương đã dẫn trâu về nhà cộng đồng thôn để chuẩn bị cho lễ cúng. Ngày hôm sau, trâu đã được buộc vào một cây nêu cao 5 mét, thầy cúng đã thực hiện nghi thức cúng lễ, và người trong gia đình đã tham gia nhảy múa suốt một ngày.
Ngày tiếp theo, trâu đã bị xẻ thịt và được dùng để tổ chức tiệc đãi cho 200 hộ dân với gần 800 người tham dự trong thôn. Bên cạnh những món thịt trâu, tiệc còn có món cá chép muối chua gây ra ngộ độc cho con trai bà Hồ Thị Nhương. Việc tổ chức đám trâu này có thể kéo dài nhiều thế hệ vì khoản nợ vay của bà Hồ Thị Nhương.
Sau khi Lễ đâm trâu kết thúc, một thảm họa đáng sợ đã xảy ra. Bốn người trong thôn bị mắc bệnh ngộ độc botulinum, các triệu chứng bao gồm nôn mửa và mờ mắt. Sau khi được đưa đến bệnh viện, các bác sĩ xác định rằng nguyên nhân của bệnh là do ăn cá chép muối chua. Tình hình của anh Hát rất nguy kịch, trong khi đó một người khác đã tử vong. Độc tố botulinum là một loại độc tố thần kinh cực mạnh và hiếm gặp. Bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy đã phải trực tiếp mang thuốc giải độc từ TP HCM đến Quảng Nam để cứu người.
Theo thông tin trên, gia đình bà Nhương là hộ cận nghèo, và việc tổ chức lễ đâm trâu đã khiến bà phải tiêu hết số tiền dưỡng già và vay mượn thêm, lên tới 40 triệu đồng. Trong đó, bà đã phải chi ra 15 triệu đồng để mua con trâu tại thị trấn Khâm Đức. Dân làng đã đóng góp gạo và rượu để giúp tổ chức tiệc ăn uống kéo dài trong ba ngày. Đáng chú ý, đây là lần thứ tư bà Nhương tổ chức lễ đâm trâu để chữa bệnh.
Cách nhà bà Nhương 100m, ngôi nhà cộng đồng thôn 2 có 50 chiếc đầu trâu treo chi chít trên mái nhà gợi nhớ về nghi thức cúng trâu truyền thống. Ông Hồ Văn Vớt, 64 tuổi, chia sẻ về lần góp trâu mới nhất của mình. Với mong muốn cháu trai gần một tuổi trị được sốt và nôn, ông đã quyết định phải cúng trâu cho ông cố đã qua đời hơn 30 năm trước. Ông đã mua con trâu với giá trên 20 triệu đồng, và được làng xóm ủng hộ với hơn 200 lít rượu và 5 tạ gạo để cúng lễ trong ba ngày.
Thông tin về hủ tục đâm trâu
Theo ông Vớt, một trong những tục lệ cổ xưa mà người dân địa phương vẫn giữ nguyên. Nhà nào có người chết đều phải cúng để giải thoát linh hồn và đem lại sự yên ổn cho gia đình. “Người Kinh hàng năm đến ngày mất cha mẹ phải cúng, còn người Giẻ Triêng chúng tôi chỉ đâm trâu cúng một lần”, ông Vớt cho biết.
Sau khi tổ chức lễ đâm trâu để cúng cho ông cố, cháu của ông Vớt bị viêm phế quản và phải nhập viện. Sau 5 ngày điều trị, cháu đã hồi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, ông Vớt tin rằng “cháu khỏe mạnh không phải nhờ uống thuốc mà do lễ đâm trâu đã đánh đuổi linh hồn của người chết và chúng không thể đòi lại nữa”.
Xã Phước Đức, có bốn thôn với tổng số 675 hộ và 2.560 người sinh sống. Trong đó, dân tộc Giẻ Triêng chiếm 70% dân số. Tuy nhiên, tục lệ đâm trâu lại là gánh nặng tài chính với hầu hết các gia đình ở đây. Một lễ đâm trâu thường tốn từ 40 đến 100 triệu đồng, trong đó chi phí trâu đạt khoảng 10 – 30 triệu đồng, chưa kể đến các khoản chi cho gạo, mắm muối và rượu được các làng xóm góp vào.
Nếu cha mẹ không trả được nợ nần thì con cháu phải chịu trách nhiệm và đó là nguyên nhân khiến cho nhiều hộ gia đình ở đây phải chịu đựng cuộc sống nghèo khó. Hiện tại, tỷ lệ hộ nghèo tại đây đạt hơn 43%.
Trưởng Phòng văn hóa Thông tin huyện Phước Sơn – ông Nguyễn Thế Thọ – đã chia sẻ rằng, dù đã có sự giảm thiểu đáng kể về số lượng trâu bị đâm trong các nghi lễ tôn giáo, nhưng việc hoàn toàn loại bỏ tập quán này vẫn là điều vô cùng khó khăn. Theo ông, tập quán đâm trâu đã tồn tại hàng đời, ăn sâu vào tâm thức người dân nên không thể loại bỏ một cách dễ dàng.
Chủ tịch xã Phước Đức – ông Hồ Văn Điền – cũng đồng tình với ý kiến của ông Thọ. Theo ông Điền, chính quyền chỉ có thể thông qua các chương trình tuyên truyền, nỗ lực truyền đạt và giáo dục nhân dân để tăng cường nhận thức về tác hại của tập quán đâm trâu. Chỉ khi nhận thức của bà con được cải thiện, họ mới chủ động bỏ đi tập quán này, đó là con đường duy nhất để xóa bỏ những thiệt hại kinh tế đáng kể mà nó gây ra. Báo Chính Thống
